Learning Log 2

หลักเกณฑ์การถอดอักษรไทยเป็นโรมันแบบถ่ายเสียง

การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันแบบถ่ายเสียง เป็นหลักการถอดตัวอักษรไทยเป็นอักษรโรมันอย่างเป็นทางการโดยราชบัณฑิตยสถาน ใช้ในสำหรับหนังสือและสิ่งพิมพ์ของรัฐบาล และป้ายชื่อถนนต่างๆ ในประเทศไทย รูปแบบใหม่ประกาศใช้เมื่อ 11 มกราคม พ.ศ. 2542   มีจุดประสงค์เขียนไว้ในประกาศว่า เพื่อให้อ่านคำไทยในตัวอักษรโรมันได้ใกล้เคียงกับคำเดิม ซึ่งมีหลักเกณฑ์ดังนี้

หลักเกณฑ์การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันแบบถ่ายเสียง

หลักเกณฑ์การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันนี้ เป็นการถอดโดยวิธีถ่ายเสียง (Transcription) เพื่อให้อ่านคำภาษาไทยที่เขียนด้วยอักษรโรมันให้ได้เสียงใกล้เคียง โดยไม่คำนึงถึงการสะกดการันต์และวรรณยุกต์ เช่น จันทร์ = chan, พระ = phra, แก้ว = kaeo

1. การเทียบเสียงพยัญชนะและสระ

พยัญชนะ            พยัญชนะไทย ก = อักษรโรมันตัวต้น k และตัวสะกด k

พยัญชนะไทย ข ฃ ค ฅ ฆ = อักษรโรมันตัวต้น kh และตัวสะกด k

พยัญชนะไทย ง = อักษรโรมันตัวต้น ng และตัวสะกด ng

              พยัญชนะไทย จ ฉ ช ฌ = อักษรโรมันตัวต้น ch และตัวสะกด t

                           พยัญชนะไทย ซ ทร(เสียง ซ) ศ ษ ส = อักษรโรมันตัวต้น s และตัวสะกด t

              พยัญชนะไทย ญ = อักษรโรมันตัวต้น y และตัวสะกด n

พยัญชนะไทย ฎ ฑ(เสียง ด) ด = อักษรโรมันตัวต้น d และตัวสะกด t

พยัญชนะไทย ฏ ต = อักษรโรมันตัวต้น t และตัวสะกด t

พยัญชนะไทย ฐ ฑ ฒ ถ ท ธ = อักษรโรมันตัวต้น th และตัวสะกด t

พยัญชนะไทย ณ น = อักษรโรมันตัวต้น n และตัวสะกด n

พยัญชนะไทย บ = อักษรโรมันตัวต้น b และตัวสะกด p

พยัญชนะไทย ป = อักษรโรมันตัวต้น p และตัวสะกด p

พยัญชนะไทย ผ พ ภ = อักษรโรมันตัวต้น ph และตัวสะกด p

พยัญชนะไทย ฝ ฟ = อักษรโรมันตัวต้น f และตัวสะกด p

พยัญชนะไทย ม = อักษรโรมันตัวต้น m และตัวสะกด m

พยัญชนะไทย ย = อักษรโรมันตัวต้น y และตัวสะกด -

พยัญชนะไทย ร = อักษรโรมันตัวต้น r และตัวสะกด n

พยัญชนะไทย ล ฬ = อักษรโรมันตัวต้น l และตัวสะกด n

พยัญชนะไทย ว = อักษรโรมันตัวต้น w และตัวสะกด -

พยัญชนะไทย ห ฮ = อักษรโรมันตัวต้น h และตัวสะกด –

ในทางสัทศาสตร์ ใช้ h เป็นตัวสัญลักษณ์เพื่อแสดงลักษณะเสียงธนิต (เสียงที่มีกลุ่มลมพุ่งตามออกมาในขณะออกเสียง) h ที่ประกอบหลัง k p t จึงเป็นไปตามหลักเกณฑ์ทางสัทศาสตร์ดังนี้

  -  k  แทนเสียง ก เพราะเป็นเสียงสิถิล (เสียงที่ไม่มีกลุ่มลมพุ่งตามออกมาในขณะออกเสียง) kh จึงแทนเสียง ข ฅ ค ฅ ฆ เพราะเป็นเสียงธนิต

 -   p  แทนเสียง ป ซึ่งเป็นเสียงสิถิล ph จึงแทนเสียง ผ พ ภ เพราะเป็นเสียงธนิต ไม่ใช่แทนเสียง ฟ

  -  t  แทนเสียง ฏ ต ซึ่งเป็นเสียงสิถิล th จึงแทนเสียง ฐ ฑ ฒ ถ ท ธ เพราะเป็นเสียงธนิต

 ตามหลักสัทศาสตร์ ควรใช้ c แทนเสียง จ ซึ่งเป็นเสียงสิถิล และ ch ใช้แทนเสียง ฉ ช ฌ ซึ่งเป็นเสียงธนิต ดังที่ใช้กันในภาษาบาลี-สันสกฤต เขมร ฮินดี อินโดนีเซีย และภาษาอื่น ๆ อีกหลายภาษา แต่ที่มิได้แก้ไขให้เป็นไปตามหลักสัทศาสตร์ เนื่องจากเกรงว่าจะทำให้ไขว้เขวกับการสะกดและออกเสียงตัว c ในภาษาอังกฤษซึ่งคนไทยมักใช้แทนเสียง ค หรือ ซ ตัวอย่างเช่น จน/จิต หากเขียนตามหลักสัทศาสตร์เป็น con/cit ก็อาจออกเสียงตัว c เป็นเสียง ค ในคำว่า con และออกเสียง ซ ในคำว่า cit ดังนั้นจึงยังคงให้ใช้ ch แทนเสียง จ ตามที่คุ้นเคย เช่น จุฬา = chula, จิตรา = chittra เป็นต้น

หลักเกณฑ์การถอดอักษรไทยเป็นโรมันแบบถ่ายเสียง “สระภาษาไทย”

สระไทย : อะ, อั- (อะ ลดรูป), รร (มีตัวสะกด), อา = a

สระไทย : รร (ไม่มีตัวสะกด) = an

สระไทย : อำ = am

สระไทย : อิ, อี = i

สระไทย : อึ, อือ = ue

สระไทย : อุ, อู = u

ตามหลักเดิม อึ, อื, อุ และ อู ใช้ u แทนทั้ง 4 เสียง แต่เพื่อแยกความแตกต่างระหว่างเสียง อึ, อื กับ อุ, อู จึงให้ใช้ u แทน อุ, อู และใช้ ue แทน อึ, อื

สระไทย : เอะ, เอ็- (เอะ ลดรูป), เอ = e

ตัวอย่าง : เละ = le, เล็ง = leng, เลน = len

สระไทย : แอะ, แอ = ae

สระไทย : โอะ, -_ (โอะ ลดรูป), โอ, เอาะ, ออ = o

สระไทย : เออะ, เอิ- (เออะ ลดรูป), เออ = oe

สระไทย : เอียะ, เอีย = ia

สระไทย : เอือะ, เอือ = uea

สระไทย : อัวะ, อัว, -ว- (อัว ลดรูป) = ua

ตามหลักเดิม เอือะ, เอือ, อัวะ, อัว ใช้ ua แทนทั้ง 4 เสียง แต่เพื่อแยกความแตกต่างระหว่างเสียง เอือะ, เอือ กับ อัวะ, อัว จึงให้ใช้ ua แทน อัวะ, อัว และใช้ uea แทน เอือะ, เอือ เพราะ เอือะ, เอือ เป็นสระประสมซึ่งประกอบด้วยเสียง อึ หรือ อื : ue กับเสียง อะ หรือ อา = a

สระไทย : ใอ, ไอ, อัย, ไอย, อาย = ai

สระไทย : เอา, อาว = ao

สระไทย : อุย = ui

สระไทย : โอย, ออย = oi

สระไทย : เอย = oei

สระไทย : เอือย = ueai

สระไทย : อวย = uai

สระไทย : อิว = io

สระไทย : เอ็ว, เอว = eo

สระไทย : แอ็ว, แอว = aeo

สระไทย : เอียว = iao

สระไทย : ฤ (เสียง รึ), ฤา = rue

สระไทย : ฤ (เสียง ริ) = ri

สระไทย : ฤ (เสียง เรอ) = roe

สระไทย : ฦ, ฦา = lue

หมายเหตุ ตามหลักเดิม เสียง อิว ใช้ iu และ เอียว ใช้ ieu แต่เนื่องจากหลักเกณฑ์นี้เสียงที่มีเสียง ว ลงท้ายและแทนเสียงด้วยตัว o ซึ่งได้แก่ เอา อาว (ao), เอ็ว เอว (eo), แอ็ว แอว (aeo) ดังนั้นเพื่อให้เป็นไปในทำนองเดียวกัน อิว ซึ่งเป็นเสียง อิ กับ ว จึงแทนด้วย i + o คือ io ส่วนเสียง เอียว ซึ่งมาจากเสียง เอีย กับ ว จึงแทนด้วย ia + o เป็น iao

แต่ก็ได้รับการวิพากษ์ว่ายังไม่ดีเพียงพอสำหรับชาวต่างชาติในการอ่านภาษาไทย เนื่องจาก ไม่มีสัญลักษณ์หรือระบบแทนเสียงวรรณยุกต์ , สระสั้น และสระยาว ใช้ตัวอักษรเดียวกัน เช่น อะ และ อา ใช้ ตัวอักษร a , เสียง /pʰ/ (ผ, พ, ภ) ถูกแทนด้วย ตัวอักษร ph ทำให้อ่านผิดว่าเป็น /f/ เหมือนคำในภาษาอังกฤษ เช่น Phuket (ภูเก็ต) อาจอ่านผิดเป็น "ฟักอิต" (พ้องกับ  it ในภาษาอังกฤษ) , เสียงสระ "โอะ โอ" กับ "เอาะ ออ" ใช้ตัวอักษร o ตัวเดียวกัน เช่น คำว่า "พล" และ "พร" เขียนเหมือนกันเป็น phon ถูกอ่านผิดเป็น "ฝน"      เสียง /tʰ/ (ฐ, ฑ, ฒ, ถ, ท, ธ) ถูกแทนด้วย ตัวอักษร th ทำให้อ่านผิดว่าเป็น /θ/ หรือ /ð/ เหมือนคำในภาษาอังกฤษ เช่น Thewet (เทเวศร์) อาจอ่านผิดเป็น "เดอะเว็ท" และ นอกจากนี้ ถึงแม้ระบบของราชบัณฑิตยสถานจะที่ใช้ในเอกสารราชการเกือบทั้งหมด แต่ก็มีการเขียนคำทับศัพท์ในรูปแบบอื่น เพื่อหลีกเลี่ยงเสียงที่เพี้ยนไปจากเสียงภาษาไทย และเลี่ยงความหมายที่ไม่ดีในภาษาอังกฤษและภาษาอื่น เช่นคำว่า "ธง" หรือ "ทอง" เมื่อทับศัพท์ตามระบบราชบัณฑิตทั้งสองคำจะสะกดได้คำว่า "thong" ซึ่งในภาษาอังกฤษหมายถึง ธอง (กางเกงชั้นในประเภทหนึ่ง) จึงเลี่ยงไปใช้คำว่า "tong" แทน

2.  ความหมายของคำ

1.  หน่วยคำ คือ หน่วยที่เล็กที่สุดและมีความหมาย อาจจะมีพยางค์เดียวหรือหลายพยางค์ก็ได้

2. คำ หมายถึง หน่วยคำหนึ่งคำหรือมากกว่านั้น

3. คำประสม คือ คำตั้งแต่สองคำขึ้นไปมารวมตัวกันและเกิดความหมายใหม่เพิ่มขึ้นจากเดิม

4. คำสามานยนาม สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ คำนามทั่วไปและชื่อภูมิศาสตร์ ชื่อภูมิศาสตร์ คือคำนามทั่วไปที่บอกลักษณะภูมิประเทศตามธรรมชาติและรวมถึงเขตการปกครองหรือคำนำทั่วไปทางภูมิศาสตร์ที่มนุษย์ทำขึ้น

5. คำวิสามานยนาม หมายถึง คำนามที่เป็นชื่อเฉพาะ ได้แก่ ชื่อบุคคล

6.  คำนำหน้านาม หมายถึง คำที่อยุ่หน้าวิสามานยนาม

7.  คำทับศัพท์ หมายถึง คำที่เป็นภาษาต่างประเทศทีเขียนด้วยอักษรไทย อาจจะเป็นคำสามานยนาม หรือ วิสามานยนามก้อได้

3. การใช้เครื่องหมาย

                ในการใช้เครื่องหมายเพื่อแยกพยางค์ มีหลักการง่ายๆคือดังนี้

- เมื่ออักษรตัวสุดท้ายของพยางค์หน้าเป็นสระ และอักษรตัวแรกของพยางค์ที่ตามมาขึ้นต้นด้วยพยัญชนะ ng  หรือ ง

- เมื่ออักษรตัวสุดท้ายของพยางค์หน้าเป็น ng ง  ตัวอักษรแรกของพยางค์ที่ตามมาขึ้นต้นด้วยสระ

- เมื่ออักษรตัวแรกของพยางค์ที่ขึ้นตามมาขึ้นต้นด้วยสระ

4. การแยกคำ

ในการถอดอักษรไทยเป็นโรมันจะใช้วิธีการเขียนแยกเป็นคำ ๆ แต่ยกเว้นคำประสมเอาไว้เพราะถือว่าเป็นคำๆเดียวกัน และวิสามานยนามที่เป็นชื่อบุคคลก็ให้เขียนติดกัน

5. การใช้อักษรโรมันตัวใหญ่

ตัวแรกของวิสามานยนามและคำนำหน้านามที่อยู่หน้าคำวิสามานยนามนั้นๆ และ อักษรตัวแรกของคำแรกในแต่ละย่อหน้าให้ใช้อักษรโรมันตัวใหญ่

6. การถอดชื่อภูมิศาสตร์

ให้ถอดคำสามานยนามที่เป็นชื่อภูมิศาสตร์เป็นอักษรโรมันโดยไม่ต้องแปลเป็นภาษาอังกฤษ

        7. การถอดคำทับศัพท์

คำทับศัพท์ที่เป็นวิสามานยนามให้เขียนตามภาษาเดิม ส่วนคำที่ไม่ประสงค์จะแปลชื่อวิสานยนาม ให้เขียบทับเป็นอักษรโรมันตามการออกเสียงในภาษาไทย

        8. การถอดเครื่องหมายต่าง ๆ

 คำที่มีเครื่องหมาย ๆ ให้ถอดคำซ้ำ วลี หรือประโยคอีกครั้งตามหลักการอ่าน คำที่มีเครื่องหมาย ฯ ให้ถอดเป็นอักษรโรมันเต็มตามคำอ่าน ส่วนคำที่ถอดไม่ได้ก็ให้ถอดเป็นอักษรโรมันตามเสียงอ่าน

        9. การถอดคำย่อ

คำย่อที่มาจากคำเต็มที่รู้จักกันดีให้ถอดเป็นอักษรโรมันตามคำอ่าน คำประสมหลายคมที่ยาว จะถอดตามคำอ่านของตัวย่อหรือเต็มก็ได้

        10. การถอดตัวเลข

ให้ถอดตามหลักการอ่านอักษรวิธีไทย โดยเขียนอักษรโรมันเต็มตามเสียงที่อ่านในภาษาไทย